Twee mannen op zoek naar een draagmoeder

Joost (28) en Pim (31) hebben het op alle vlakken goed voor elkaar. Ze zijn al vijf jaar gelukkig samen en hebben allebei een leuke baan en een druk sociaal leven. Bovendien staan ze op het punt om hun droomhuis te betrekken. Er ontbreekt nog maar één ding in hun leven: een kind. Openhartig vertellen ze hoe moeilijk het kan zijn om als homostel je kinderwens in vervulling te laten gaan. 

Joost en Pim leerden elkaar vijf jaar geleden kennen. Het onderwerp kinderen kwam al snel ter sprake. Joost: “Toen ik uit de kast kwam, dachten veel mensen dat dat ook betekende dat ik geen kinderen zou krijgen. Maar voor mij sloot het een het ander niet uit. Ik wist zeker dat ik vader wilde worden.”
Pim vult aan: “Ook mijn kinderwens is altijd heel groot geweest. Gelukkig waren Joost en ik het daar snel over eens. Al is het voor ons een hele uitdaging om deze wens in vervulling te laten gaan.”
Heb je als heterostel een kinderwens, maar gaat dit niet vanzelf, dan zijn er tal van mogelijkheden: spermadonoren, eiceldonoren, ivf, iui… Er kan veel. Ook voor lesbische stellen is het wat eenvoudiger. Pim: “Een paar dat bestaat uit twee vrouwen heeft één heel groot voordeel: er zijn twee baarmoeders. Bij ons is dat uiteraard niet het geval. Wij moeten dus op zoek naar een vrouw die ons wil helpen om onze droom te verwezenlijken.”
Joost: “Dat is niet alleen veel gevraagd, het is ook een lange weg. Met name na de geboorte komt er veel bij kijken. De moeder is automatisch de wettelijke ouder en als ze getrouwd is, wordt haar partner door de wet als de biologische vader gezien. Hij moet afstand doen van het kind en pas een paar maanden na de bevalling kan het adoptieproces worden gestart. Er is een wettelijke termijn waarbinnen de moeder zich eventueel kan bedenken.”
Pim: “Dat is ook logisch, want je weet gewoon niet hoe je als vrouw reageert als je dat kindje ter wereld brengt. De meeste draagmoeders vinden het mooi om dit te kunnen doen en een stel heel gelukkig te maken, maar het blijft een lastig traject. Zelfs als je er van tevoren goed over hebt nagedacht en er helemaal achter staat.”

Weinig opties

De staatscommissie Herijking Ouderschap buigt zich over vraagstukken rond afstamming, meerouderschap, meeroudergezag en draagmoederschap. Voor gezinnen met ouders van hetzelfde geslacht is er nog geen wetgeving. Een gezin met een vader en een moeder wordt nog altijd als de norm gezien, maar dat is niet meer van deze tijd. De commissie heeft geadviseerd om betere regels op te stellen en die op te nemen in de wet.
“Wij mogen bijvoorbeeld niet actief op zoek gaan naar een draagmoeder voor ons toekomstige kind,” legt Joost uit. “We mogen de wens hebben, we mogen een kind krijgen bij een draagmoeder en we mogen ouders zijn. We mogen ook een oproep doen in onze eigen kennissenkring. Maar we mogen níét actief in de openbaarheid een oproep plaatsen. Dat maakt de opties zeer beperkt.”
Pim: “We kunnen alleen maar hopen dat zo veel mogelijk mensen ons verhaal delen en dat ergens iemand zal denken: ik wil deze jongens helpen.”
Het stel heeft ook andere mogelijkheden overwogen, zoals adoptie. Maar hier liepen ze aan tegen dure en langslepende procedures. Ouders van hetzelfde geslacht mogen maar in een paar landen een kindje adopteren. “Het mag in de Verenigde Staten, Portugal, Zuid-Afrika en Nederland,” somt Pim op. “Waarbij de VS het makkelijkst is. Maar het is enorm duur én we willen graag dat er contact is tussen de moeder en ons kindje.” Joost vult aan: “We kennen wel mensen die dat hebben gedaan, maar het past niet bij wie wij zijn. We willen gewoon het liefst dat de moeder bereikbaar is, vooral voor het kindje.”

Zus

Joost en Pim vinden het belangrijk dat er een klik is met de biologische moeder en dat er contact kan zijn met haar. Joost: “Natuurlijk zijn goede afspraken belangrijk, maar het gevoel moet ook goed zijn.” Pim: “We willen weten wie de moeder is. Niet alleen voor onszelf, maar ook voor het kind. Het lijkt me zo moeilijk om als kind niet te weten wie je moeder is en daar pas op je achttiende achter te komen.”
Er lijkt hoop te zijn voor Joost en Pim. Want Pims zus overweegt het draagmoederschap. “Ze heeft zelf al twee kinderen en zou dit misschien wel voor ons willen doen,” vertelt Pim. “Haar man staat er ook achter. We voeren er heel open en eerlijke gesprekken over, want het is echt een grote beslissing. Ze denkt er nu over na. We hopen natuurlijk op een positieve uitkomst, maar begrijpen het ook als ze het toch liever niet wil doen. Negen maanden zwangerschap, een bevalling met alles wat erbij komt kijken… Het is veel en heftig.”
Joost: “Het fijne is dat we dan ook zeker weten dat er goed contact zal zijn tussen moeder en kind. Mocht het niet doorgaan, dan gaan we op zoek naar een andere draagmoeder. We willen graag volledig voor een kindje zorgen, maar co-ouderschap met een ander stel of een alleenstaande vrouw is ook een mogelijkheid.”
Pim: “Maar het liefst hebben we de volledige zorg en maken we alle mijlpalen bewust mee. Dat lijkt me prachtig om te ervaren.”

Lees ook: Ik ben een homo met een kinderwens

Grenzen

Verder heeft het stel alles goed voor elkaar. Ze hebben allebei een leuke baan en veel vrienden en momenteel wordt hun droomhuis gebouwd. De omstandigheden zijn dus gunstig. Joost: “Dat moet ook. Je leven moet op orde zijn, zodat je een goede basis hebt voor een kindje. Ook onze relatie is prima en ik denk dat we heel goede en liefdevolle ouders zullen zijn.”
Pim: “Uit onderzoeken blijkt dat het voor het geluksgevoel van een kind niet uitmaakt wat de oudersamenstelling is. Dat is voor ons ook echt een criterium geweest. Als kinderen van homoseksuele ouders vaker ongelukkig waren geweest, dan waren we hier nooit aan begonnen. Het welzijn van een kind gaat altijd voor de wens.”
Na de vraag of ze zich ook een leven zónder kinderen kunnen voorstellen, blijft het even stil. Dan knikken ze allebei instemmend. “Daar willen we eigenlijk niet over nadenken, maar we moeten wel reëel zijn,” zegt Joost. “Als het lukt, is dat écht een wonder. Maar ik zie ons uiteindelijk wel samen met de kinderen, en later de kleinkinderen, sinterklaas vieren of gezellig op de bank televisiekijken.”
Pim: “Het komt ook dan wel goed, maar op dit moment wil ik me er nog niet bij neerleggen dat we misschien kinderloos zullen blijven. Mijn kinderwens is echt heel groot, ik heb er alles voor over. Joost is daar wat nuchterder in. Hij wil vooral dat we ook zonder kind een leuk leven hebben.”
Joost: “Ik heb er veel voor over, maar niet álles. Er zijn grenzen aan hoever ik wil gaan. Ik denk dat het ook goed is dat een van ons wat nuchterder blijft. Maar als je me vraagt wat ik het allerliefst wil, dan is het antwoord: vader worden!”

Regeringsakkoord

Kort na dit interview is er een regeringsakkoord bereikt en binnenkort zal het draagmoederschap in de wet worden geregeld. Als een kind via een draagmoeder wordt geboren, kan nu pas ná de geboorte via de rechter worden geregeld wie de ouders zijn. Het kabinet wil dat al vóór de geboorte helder moet zijn wie de ouders zijn. De afspraken tussen draagmoeder en wensouder moeten al voor de bevruchting worden vastgelegd en bij een verzoek voor de rechter worden voorgelegd. Omdat een kind altijd moet kunnen achterhalen wie de ouders zijn, moet elk draagmoederschap in een register worden vastgelegd. Op de geboorteakte komen de namen van de wensouders te staan, niet die van de draagmoeder. De draagmoeder houdt ook rechten: tot het moment van de geboorte of vlak daarna kan ze vragen aan de rechter de overeenkomst toch te ontbinden.